Derleyen: Zeynep Dilara Akyürek / Milliyet.com.tr – Dünyanın en kıymetli ve en büyük spor karşılaşmalarına sahne olan olimpiyatlar altın, gümüş ve bronz madalya kazanan sportmenlerin göz dolduran performanslarıyla sürüyor. Madalya kazanarak kürsüde ülkesinin bayrağını dalgalandıran sportmenler ortasında ‘altını’ olanlar, ulusal marşlarını dünyanın dört bir yanından sporseverlere dinletiyor. İlki M.Ö. 776’da Sparta Hükümdarı Likorgos’un teklifiyle Eski Yunan’da, İlah Zeus ismine yapılan olimpiyatlar, Yunanistan’ın Olimpia bölgesinden ismini alıyor olsa da karşılaşmalar ve kazanılan madalyalar pek çok kolda, olimpiyat meşalesi altında üstün performans gösteren atletlerin ismiyle anılıyor. Milli atletler olimpiyatlarda en büyük hislerle en büyük dereceyi kazanmak uğruna 4 senede bir uğraş ediyor. Olimpiyat tarihinin unutulmaz atletleri ortasındaki Yaşar Erkan da, bundan 88 yıl evvel ‘ata sporu’ güreş kısmında yarışarak kürsüye çıkmıştı. Türkiye’ye hem birinci altını, hem de birinci madalyayı kazandıran Erkan, artık hem bir birincisi başarmış hem de bir birincinin övgüsünü kazanmıştı. Yaşar Erkan’ın 1936’daki performansı rakibi ‘çaresiz’ bırakmış da olsa ona hiç yakışmayan bir mana taşıyan eski soyadından kurtuluş için anahtar, Türkiye’nin birinci cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’teydi!
1936 BERLİN OLİMPİYATLARI’NA BİRİNCİ ADIM
Pek çok kişinin kıymet biçilmez hisleri paylaşmasını sağlayan ve gurur tablolarının başrolü olan olimpiyat altının içinde ne kadar altın bulunduğunu neredeyse herkes düşünmüştür. Milli sportmenlerin uğruna çok ter döktüğü madalya, nitekim de içinde 6 gramdan az bulunan ‘altın’ için mi hayalleri süslüyordu? Yoksa ulusal hislerin kilolarca altından büyük bedeli, dünyanın dört bir yanından atletlerin ışıl ışıl parlayan altın madalyayı kazanmasındaki motivasyon muydu? Sonuçlar açıklandığında madalyanın rengi ne olursa olsun, 1936 Berlin Olimpiyatları’nda sportmenler en yüksek performansı göstermek uğruna savaşıyordu. O yıl olimpiyat oyunlarındaki 21 koldan bir ‘altın’ da Türkiye’ye gelmek üzereydi. Cet sporumuz olan güreşte bir pehlivan tüm rakiplerini ‘çaresiz’ bırakmış ve artık finalde yarışa hazırlanıyordu. Yaşar Erkan’ın hayatında bir dönüm noktası, Türk spor tarihindeki ‘ilk’ gelmek üzereydi!
Çocukluk yıllarından itibaren güçlü fiziğiyle dikkat çeken Yaşar Erkan’ın öyküsü 1912 yılında Erzincan’ın Refahiye ilçesinde başladı. Eski bir pehlivan olan babasının yönlendirmesiyle adım attığı güreş seyahati, onu 4 yaşındayken İstanbul Kumkapı güreş kulübüne getirecek, sonra Berlin’de olimpiyat şampiyonu yapacaktı. Şimdi ilkokul yıllarındayken bile Yaşar’ın gücü ve yeteneği, yaşıtları ortasında dikkat çekiyordu. O periyot ulusal ekip antrenörü olan Raoul Peter da gözünü Yaşar Erkan’a çevirmişti. Peter’ın Erkan’la ilgili tek bir isteği vardı. Yetenekli genci Avrupa standartlarında yetiştirecekti. Erkan tam da kendisinden beklendiği üzere tüm yeteneğiyle güreşe bağlanmış ve artık grekoromen tarzda ustalaşmıştı. Üstelik 21 yaşında ulusal gruba adım atan atletin elinde ülkesini gururlandıracak bir fırsat da vardı. 1936 Berlin Olimpiyatları!
‘EN BÜYÜK ARZUM DÜNYA ŞAMPİYONU OLMAK’
Yaşar Erkan 1933 yılında Ulusal Kadro’ya seçilmiş ve milletlerarası karşılaşmalarda zaferden zafere koşmaya başlamıştı. Asıl amacına ulaşması için 3 yıl beklemesi gereken Erkan, o yıllarda da Balkan Şampiyonası’nda üst üste 3 yıl şampiyonluğa ulaşmıştı. Yani altın madalyalar birbiri gerisine geliyor, Türk pehlivanın uğraşı lisandan lisana yayılıyordu. Çocukluk yıllarından itibaren dikkat çeken genç atlet için asıl maksat ise 1936’daki Berlin Olimpiyatları’ydı. Henüz hiç olimpiyat madalyası olmayan Türkiye, cet sporunun yıldız ismi Yaşar Erkan’a umut bağlamıştı. Rengi ne olursa olsun bir madalya 2 dünya savaşı ortasındaki yıllarda yeni kurulan cumhuriyete çok yakışırdı.
Takvimler 1936’yı gösterdiğinde heyecan dolu olimpiyat oyunları başlamıştı. Radyo ve televizyonun olmadığı yıllarda karşılaşmalar gazete haberlerinden takip ediliyor ve yaşanan gelişmeler en erken 1 gün sonra okuyucuya ulaşıyordu. Türk halkı madalya beklerken Yaşar Erkan olimpiyatlarda tüm gücüyle çaba ediyor ve rakipleri karşısında üstünlük kurmayı başarıyordu. Erkan, olimpiyatlardan 8 ay evvel verdiği bir röportajda en büyük isteğinin dünya şampiyonluğu olduğunu söylemişti. Yaşar Erkan tıpkı orada dediği üzere, ‘rakibi çaresiz bırakacak’ atakları bir bir sıralıyor, Danimarka ve Japonya da gerisi gerisine mağlup ediyordu. Artık heyecan dorukta, tüm gözler İtalya’yla oynanacak final uğraşındaydı. Yaşar Erkan için madalya garantiydi. Peki, rengi?
ALTINI DA SOYADINI DA KAPTI
Heyecan dolu final gayreti başlamıştı. Türk ve İtalyan sportmenler tüm gücüyle ‘altın’ için savaşıyordu. Kazanan sportmen 1912 Stockholm Olimpiyatları’nda meşhur olan ve yumuşak bir metal olan, diş izi çıkarmayı deneyerek gerçekliği test edilen altınla kaplı madalyayı ısırma pozunu dünya basınına verebilirdi. Müsabaka Türk atlet Yaşar Erkan’ın ezici üstünlüğüyle sonuçlandığında Erkan’ın ağzından “Şampiyonluk kürsüsünde ulu bayrağımız erdem direğine çekilirken kendimi tutamadım, gözlerimden yaşlar sel üzere aktı. 120 bin kişinin ve Hitler’in önünde bayrağımızı erdem direğine çektirmek, ayakta hoş marşımızı dinletmek zevklerin en hoşu ve en büyüğüdür” sözleri dökülmüştü. Hakikaten de gurur verici bir an yaşanıyordu. İlk kere madalya kazanan Türkiye’nin altını kürsüde Yaşar Erkan’ın ellerindeydi. O an orada bir Türk’e ve şampiyon bir atlete yakışmayan tek şey vardı. 2 yıl evvel kabul edilen soyadı kanununda ‘Naçar’ soyadını alan sportmen ‘çaresiz’ manasına gelen soyadından kurtulmalıydı. Devreye genç cumhuriyetin birinci cumhurbaşkanı girdi. Mustafa Kemal Atatürk, övgü dolu sözlerle anlattığı Erkan’a, ‘bir topluluğun ileri gelenlerinden’ manasıyla, şu anki soyadı verildi.
Atatürk, bugüne dek olimpiyatlarda kazanılan 66 güreş madalyasının birincisini Türkiye’ye getiren Erkan’ı tebrik ederken ismine yakışır kelamlar sarf etmişti. Atatürk Yaşar Erkan’ı kutladığı telgrafta, “Kendin küçüksün ancak memleket için çok büyük iş yaptın. Artık ismin Türk spor tarihine geçti. Çok yaşa Yaşar” demişti. Erkan, 1940 yılında Balkan Şampiyonluğu’nu kazandıktan sonra güreşi bıraktı. Tabir yerindeyse ‘on parmağında on marifet’ olan güreşçi, spor mesleği dışında da terzilik yapıyordu. 18 Mayıs 1986’da hayata gözlerini yumana dek gururla hatırlanan Erkan, Zeytinburnu’ndaki Merkezefendi Mezarlığı’na defnedildikten sonra da unutulmadı. Erzincan’da Fatih Mahallesi’nde Müstakil Atletizm Pisti’nin yanında bulunan ve 2017 yılında açılışı yapılan 3 bin seyirci kapasiteli Merkez Spor Salonu’na, Erzincan Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü tarafından Türkiye Cumhuriyeti’ne olimpiyatlarda birinci altın madalyayı kazandıran Erzincanlı ulusal güreşçi Yaşar Erkan’ın ismi verildi.
